Fyrst smá yfirlit yfir alls konar ítarefni í kringum liti (ýta á textann til að opna viðkomandi síðu):
- Blaðsíður úr litahandbókinni um tvílitt ásamt Fjárvís-númerum (reglulega uppfært)
- Rúningur, ullargæði og dýravelferð (myndbönd og meira)
- Ný grein um litafjölbreytni og erfðir lita, einnig úr lífeindafræðilegu sjónarhorni, eftir Emmu Eyþórsdóttur o.fl. (2023) (best að hala niður ítarlega PDF-skjalið)
- BS-ritgerð (2016 eftir Sigurborgu Hönnu Sigurðardóttur: frábært yfirlit yfir litaerfðir, myndir aðallega af lambalitum og tillaga að betri litalykli
- „Litaerfðir í íslensku sauðfé“ (1970) eftir Stefán Aðalsteinsson, á ensku og sem samantekt á íslensku – ómissandi fyrir alla sem vilja kafa dýpra (einnig um eingena-grábotnótt, „grey mufflon“ á ensku)
- Litalýsingar eftir Halldór Pálsson (1944, þegar enn var lítið vitað um erfðir þeirra – en litarheitin eru enn í fullu gildi)
- Doppótt/dropótt – ítarleg skýrsla eftir Stefán Aðalsteinsson hvernig er hægt að rækta upp þennan lit
- Mismunur á frjósemi milli hvítra og mislitra áa (um 15 fleiri lömb á mislitar 100 ær; 2013 eftir Guðrúnu Eik Skúladóttur)
En núna varðandi þessa „fréttasíðu“. Hér eiga að birtast aðallega tvenns konar fréttir:
1. þegar Fjárvís-litalykillinn verður uppfærður – því það er margt ábótavant í honum (og Sigurborg Hanna Sigurðardóttir kom þegar 2016 með ítarlega tillögu um breytingar í BS-lokaverkefninu sínu)
2. þegar rannsóknir um liti og sérstaklega litaerfðir skila niðurstöðum – Erfðanefnd landbúnaðarins samþykkti styrk til að rannsaka erfðir þessara lita (samstarfsaðilar: Gesine Lühken prófessor, Þýskalandi – sem er líka í riðurannsóknarteyminu -, Eyþór Einarsson, Sigurborg Hanna Sigurðardóttir og Teitur Sævarsson):
- mókolótt
- grá-/blákolótt
- gult
Gagnasöfnun stendur yfir – ef þú átt kolóttar kindur eða kindur sem fæddust algular, endilega hafðu samband við mig í tölvupósti (ýta) eða á Facebook!
Auk þess virðast þessir litir ekki verið rannsakaðir – mögulega snúum við okkur að því líka ef vel gengur með hitt:
- „síhrafnsvart“, „sídökkmórautt“ (þessi ull – sérstaklega togið – heldur lit alla ævi)
- botnótt: „smekkbuxnasmekkur“ (síður „smekkur“ í staðinn fyrir stuttan sem er langalgengastur)
- golsótt: stór dökkur „herðablettur“ eða áberandi dökkur kragi
Og ekki síst verður gert tilraun til að finna „eingena-grábotnótt“ (ýta til að lesa meira, „grey mufflon“ á ensku) aftur sem Stefán Aðalsteinsson skilgreindi á sjötta og sjöunda áratug á Suðurlandi.
Þú getur hjálpað!
Ef þú veist af kindum með eftirfarandi liti, þá mátt þú hafa samband við mig (facebook-messenger <- ýta hér; eða í tölvupósti <- ýta hér):
- hrafnsvart eða dökkmórautt tog um allan skrokkinn (ekki bara þel!) þrátt fyrir að vera 7 vetra eða eldri
- golsótt með stóran dökkan „herðablett“ eða dökkan kraga (sjá litahandbókina, bls. 20 og mynd hér fyrir neðan)
- grábotnótt eða grámóbotnótt með sídökkt andlit og dökka rönd (sjá litahandbókina, bls. 7 og mynd hér fyrir neðan)
- botnótt með „smekkbuxnasmekk“ (sjá litahandbókina, bls. 24 og mynd hér fyrir neðan)
- botnótt með áberandi hvítan siðublett (eins og í Færeyjum eða í villifé, sjá mynd hér fyrir neðan)
Eða ef þú hefur nú þegar pælt í erfðum eftirfarandi lita og ert með gögn (aðallega ættartré með skráða liti) sem hjálpa til:
- mókolótt, grákolótt, blákolótt
- dökkgult
Eða ef þú hefur einhvern tíma fengið grábotnótt lamb undan grábotnóttri á og hrút, sem er hvorki grár, grámórauður, hvítur, botnóttur né golsubotnóttur (eða öfugt, undan grábotnóttum hrút o.s.frv.). Það gæti verið „eingena-grábotnótt“!
Dæmi (myndir: Emelía Elín Magyar, Sigursteinn Bjarnason, Jón Nónklett (Færeyjum), Sigurborg Hanna Sigurðardóttir):